Matematika diňe bir arifmetiki meseleler däldir. Bu size pikirlenmegi we çözmegi öwredýän aýratyn dildir. Matematika fizika, geografiýa, geologiýa we himiýa bilen ýakyn baglanyşykly bolany üçin dersara ylym hasaplanýar. Sosiologiýa we ykdysadyýet matematika bilen aýrylmaz baglanyşykly, şonuň üçin ynsanperwer gözlegleriň köp netijesi matematiki düşünjelere we logiki kanunlara esaslanýar. Döwür has kämilleşýär we ýokary tehnologiýa eýe bolýar, şonuň üçin matematika höwesjeňlerine hünär derejesini ýokarlandyrmak üçin köp mümkinçilik bar. Üstünligiň açary matematika ylmydyr.
Matematikany beýleki derslerden tapawutlandyrýan zatlar
bir meseläniň birnäçe dogry çözgüdi bolup biler;
çözgüt tapmaýan meseleler bar — munuň ýerine subutnama döretmeli;
Matematikada köp gural bar: sanlar, formulalar, grafikler, diagrammalar, teoremalar.
Matematika pikirlenmäni ösdürýär
Matematika akyl üçin gimnastikadyr. Isleseň, islemeseň, pikirleniş usulyna täsir edýän häsiýetleri öwrenmek prosesinde has güýçlener. Munuň üçin ýöriteleşdirilen synpda okamak ýa-da ýaryşlara gatnaşmak hökman däl — proporsiýalar ýa-da göterimler bilen baglanyşykly iň ýönekeý meseleleri çözmek hem oňyn täsir edýär.
Umumylaşdyrmak, azaltmak, derňemek, ulgamlaşdyrmak, kanunalaýyklyklary gözlemek, gipotezalary düzmek we teoriýalary subut etmek — bularyň hemmesi pikirlenmäni ösdürmäge we has çeýe bolmaga kömek edýär. Fiziki maşklar bedenimizi has hereketli edýär, güýç-kuwwat berýär we çydamlylygy öwredýär, matematika bolsa aňymyzy türgenleşdirýär.
Matematika akyl işjeňligini ösdürýär
Mekdepde öwrenýän düzgünlerimiziň we funksiýalarymyzyň toplumy pikirlenişimizi ösdürýär. Bu pikirlenmek, pikir düzmek we gatnaşyklary duýmak ukybyna täsir edýär. Iň esasy zat, bu bilimleriň diňe bir mekdepde däl, eýsem adaty bolmadyk ýagdaýlarda hem ulanylmagydyr. Matematika, ýer ýüzündäki ähli adamlar diýen ýaly gürleýän ählumumy halkara dilidir. Bu bilim islendik ýurtda peýdaly bolar we gyzykly söhbetdeşlige öwrülip biler.
Nurgözel ÇARYÝEWA,
Berdimuhamet Annaýew adyndaky Arkadag şäher mugallymçylyk orta hünär okuw mekdebiniň 1-nji ýyl talyby
