Bütindünýä deňiz güni BMG-niň ulgamyndaky halkara baýramçylyklaryň biridir. Bu sene, 1978-nji ýyldan bäri hökümetara deňiz geňeş guramasynyň (Halkara deňiz guramasy, IMO) mejlisiniň 10-njy mejlisiniň karary bilen bellenilip geçilýär. Ol 1980-nji ýyla çenli 17-nji martda bellenip, soň bolsa senesini sentýabryň soňky hepdesiniň bir gününe geçirmek kararyna gelindi we 2023-nji ýylda 28-nji sentýabrda bellenilýär. Bütindünýä deňiz gününiň maksady, halkara jemgyýetçiliginiň ünsüni deňizde we ummanlarda aşa köp balyk tutmagy, suwuň hapalanmagy we global ýylylyk sebäpli düzedip bolmajak zyýana, şeýle hem geljekki nesiller üçin deňizleriň biologiki, tebigy we dynç alyş baýlyklaryny
gorap saklamagyň derwaýys meselelerine çekmekdir. Iň möhüm wezipeler hem deňiz ulaglarynyň daşky gurşaw howpsuzlygyny ýokarlandyrmak, deňiz gurşawynyň, esasanam nebitiň hapalanmagynyň öňüni almak, bioresurslary goramak we brakonerlige garşy göreşmek bolup durýar. BMG-niň maglumatlaryna görä, soňky 100 ýylda tunes, treska, marlin ýaly balyk görnüşleri 90% tutuldy. Her ýyl deňizlere we ummanlara, takmynan, 21 million gap nebit guýulýar. Uly
suw desgalaryna zyňylan sintetiki galyndylar ýylda bir million deňiz guşuny we 100 müň sany deňiz süýdemdirijisini öldürýär. Soňky 100 ýylda global ýylylyk sebäpli planetanyň uly suw howdanlarynda suwuň derejesi 10-25 santimetr ýokarlandy. Mundan başga-da, harytlary deňiz arkaly daşamak, halkara harytlary daşamagyň iň täsirli we tygşytly usuly hökmünde deňizleriň we ummanlaryň ekoulgamlaryny hem bozýar. Galyberse-de, dünýä söwdasynyň 80%-i deňiz ulaglary arkaly amala aşyrylýar. Şonuň üçin howpsuz we netijeli halkara ýük daşamagynyň ösüşi, ýaşyl ykdysadyýet we durnukly ösüş ugrundaky geljekki taslamalaryň açarydyr. Bu meseleleriň ählisini öňe sürmek, HPG-nyň işinde ileri tutulýan ugurlaryň biridir. Energiýanyň netijeliligi, täze tehnologiýalaryň we innowasiýalaryň ornaşdyrylmagy, işgärleri taýýarlamak, deňiz howpsuzlygy, gämi dolandyryşy we infrastrukturany ösdürmek — bu meseleleriň ählisi global standartlaşdyrmagy talap edýär. Şonuň üçin her ýyl belli bir möhüm ekologiýa mowzugyna bagyşlanan Bütindünýä deňiz güni dürli ekologiýa, daşky gurşaw we bilim çäreleri hem-de ýörişler bilen bilelikde geçirilýär.
Türkmen oba hojalyk institutynyň talyby
){kind=link}