Gözlegçiler Marsda ösdürilip ýetişdiriljek ilkinji ösümligi tapdylar
Planeter togalagynda azyk we ekerançylyk ösdürip ýetişdirmek, adamzadyň Mars baradaky arzuwy üçin möhümdir. Bu nukdaýnazardan gözlegçiler, Marsda ösen ilkinji ösümligi tapandyklaryny habar berdiler.
Uzak möhletli Mars missiýalary we ol ýerde ýerleşmek ýaly düýşleriň merkezinde durýan uly sorag ýuwaş-ýuwaşdan çözülýär. Mart topragynda ösümlikleriň ösüp biljekdigi ýa-da ýokdugy baradaky sorag “Martian” filmi bilen has meşhur boldy we önelgesiz planetanyň bize zerur şertlerde ekin berip biljekdigi indi aýan boldy.
Marsda ösen ilkinji ösümlik: Klower
ABŞ-nyň Iowa ştat uniwersitetiniň alymlary tarapyndan geçirilen täze gözlegiň netijesinde ösümlikleriň we ösümlikleriň Marsyň topragynda ösdürilip bilinjekdigi ýüze çykaryldy. Gözlegleriň netijesinde Marsda ösdürilip ýetişdirilen ilkinji ösümlik ýorunja boldy.
“Plos One” inurnalynda çap edilen gözlegde, Mars topragynyň ýokumly mukdaryny köpeltmegiň we uzak möhletli işlerde Marsda doňan ýa-da suwuk duz suwuny arassalamagyň möhümdigi nygtalýar.
Garpyz Marsda dökün hökmünde ulanylyp bilner
Simulýasiýa edilen Mars topragynyň nusgalarynda geçirilen synaglar, ýorunjanyň Marsda Eartherdäki ýaly sagdyn ösüp biljekdigini, goşmaça dökünleriň zerurlygy bolmazdan ýüze çykaryldy. Şeýle-de bolsa, Marsda ösdürilip ýetişdirilýän ýorunja ösümligi dökün hökmünde ulanylanda, şalgam, turp we salat ösümlikleriniň hem üstünlikli ösdürilip bilinjekdigi syn edildi.
Mars topragy esasan bazalt tozanyndan (howa wulkan gaýasy) emele gelýär. Eartherdäki wulkan sebitleri ýokumlydyr we şuňa meňzeş iýmitler Marsdaky wulkan sebitleriniň topragynda tapylar öýdülýär. Şeýle-de bolsa, Mars topragynda organiki uglerodyň ýetmezçiligi bar. Şonuň üçin Mars topragy suwy ýeterlik derejede saklamaýar we kaloriýa dykyz ekinleri ösdürip ýetişdirmek üçin ýeterlik iýmitleri öz içine almaýar.
Hawa, käbir ösümlikleri köp goldaw bolmasa ösdürip ýetişdirmek mümkin bolsa-da, ýokumly baý ösümlikleri ösdürip ýetişdirmek üçin dökünler zerurdyr. Gözlegde, has köp iýmitlere mätäç bolan şalgam, turp we salat ösümlikleri üçin dökünlerde ösdürilip ýetişdirilen ýorunja ulandylar. Şeýle hem gözleg, ösen ösümlikleriň we gök önümleriň Eartherdäki bilen deňeşdirilende az kaloriýa üpjün edýändigini ýüze çykardy.
Mars suwuny ulanmak möhümdir
Marsda ekinleri ösdürip ýetişdirmekde ýene bir mesele, planetanyň polýuslarynda doňan ýa-da duzly suw howdanlarynda ýerasty suwlaryň bolmagydyr. Şol gözlegde, simulirlenen duzly Mart suwunyň deňiz bakteriýalary arkaly arassalanyp boljakdygyny we wulkan gaýalaryny süzgüç hökmünde ulanyp, süýji suw öndürip boljakdygyny anykladylar. Başga bir tarapdan, ünsi çekmeli başga bir mesele bar. Käbir maglumatlarymyz bar bolsa-da, Earther ýüzünde döredilen simulirlenen Mars topragynyň hakyky topraga näderejede meňzeýändigini bilemzok.
Çeşme: tweaktown.com
