Aýda hemişelik ýaşap boljak bazany döretmäge taýýarlyk görmegiň çäginde DARPA Aý demir ýoly düşünjesini ösdürmek üçin Northrop Grumman bilen şertnama baglaşdy. Bu taslama, Aýdaky adam işjeňligini goldamak üçin zerur infrastrukturany, hususan-da dürli ýazgylar we obýektleriň arasynda aragatnaşyk üçin ygtybarly ulgamy üpjün etmeli.
Logistika meselelerini çözmekden başga-da, demir ýol Aýyň esasy meseleleriniň biri bolan tozan bilen göreşmäge kömek eder. Aýyň tozany aşa abraziwdir we enjamlaryň çalt poslamagyna sebäp bolýar. Otly bilen syýahat etmek, adamyň tozan bilen aragatnaşygyny ep-esli azaldar we şol bir wagtyň özünde enjamlaryň hyzmat möhletini uzaldar.
Başga bir pikir — arassa wizual. Elbetde, Aý awtoulaglary ulanylmagyny dowam etdirerler, ýöne Aýyň üstünde çukur goýýarlar. Ýerde ýagyş we eroziýa sebäpli adam işjeňliginiň yzlary çalt ýitip gidýän bolsa, onda Aýda milliardlarça ýyllap degilmän galýar. Iň bärkisi, estetiki sebäplere görä, şeýle zyýany belli bir derejede azaltmak gowy bolardy.
Aý demirýoly düşünjesini ösdürmekde Northrop Grumman inženerleri zerur çeşmeleri kesgitlemekden, çykdajylary we töwekgelçilikleri bahalandyrmakdan, prototipleri işläp düzmekden, ugurlary meýilleşdirmekden we demir ýol ulgamyny gurmakdan we goldamakdan başlap birnäçe kynçylyk bilen ýüzbe-ýüz bolarlar. Taslamanyň möhüm bölegi, Aý şertlerinde infrastrukturany gurmak we goldamak üçin robotlary ulanmak bolar.
Aýgül HALLYÝEWA,
Türkmen oba hojalyk institutynyň talyby
