BMG-niň Baş Assambleýasy, 2017-nji ýylyň 8-nji dekabrynda (72/130) karary bilen halkara jemgyýetçiliginiň parahatçylygy, çydamlylygy ösdürmek ugrundaky tagallalaryny hemişe mobilizlemek maksady bilen 16-njy maýy Halkara Parahatçylykda bilelikde ýaşamak güni diýip yglan etdi. Parahatçylykly ýaşaşmak diňlemegi, düşünmegi, başgalara hormat goýmagy, parahatçylykda we agzybirlikde ýaşamak ukybyny öz içine alýar.
Halkara formatda, parahatçylykly ýaşaşmak dürli sosial ulgamlary, medeniýeti, taryhy, däp-dessurlary bolan döwletleriň arasyndaky gatnaşyklaryň bir görnüşidir: döwletleriň arasyndaky jedelli meseleleri çözmegiň serişdesi hökmünde urşy ret etmek we diňe ähli jedelli meseleleri çözmek; gepleşikler, şeýle hem halkara hukuk resminamalarynda göz öňünde tutulan döwletleriň arasyndaky gatnaşyklardaky beýleki ýörelgeleri berjaý etmek arkaly.
Birleşen Milletler Guramasynyň özi Ikinji jahan urşundan soň geljek nesilleri betbagtçylyklardan we täze söweşleriň mümkinçiligini goramak maksady bilen döredildi. Guramanyň işi, ykdysady, sosial, medeni ýa-da ynsanperwer tebigatyň global meselelerini çözmekde halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmak, şeýle hem jynsyna, jynsyna, diline ýa-da dinine garamazdan hemmeler üçin adam hukuklaryny we esasy azatlyklaryny öňe sürmek we goramak.
1999-njy ýylyň oktýabr aýynda Baş Assambleýa parahatçylyk we zorluk däl medeniýeti wagyz etmek üçin halkara jemgyýetçiligi, esasanam BMG ulgamy üçin ählumumy mandat bolup hyzmat edýän Parahatçylyk medeniýeti boýunça Hereket baradaky Jarnamany we maksatnamany kabul etdi. Bu beýannama, «söweş pikirleri adamlaryň aňynda ýüze çykýar, şonuň üçin parahatçylygy goramak ideýasy adamlaryň aňynda kök urmaly» düşünjesiniň ösüşiniň netijesi boldy. Parahatçylyk üçin diňe bir dawa-jenjeliň bolmazlygy däl, eýsem oňyn, dinamiki, gatnaşyjy proses bolup, gepleşikler höweslendirilýär we gapma-garşylyklar özara düşünişmek we hyzmatdaşlyk ruhunda çözülýär. Şonuň üçin jemgyýetdäki jyns, reňk, dil, din, syýasy ýa-da başga pikirler, milli, etniki ýa-da jemgyýetçilik gelip çykyşy, emläk, maýyplyk, dogluş ýa-da başga ýagdaýlara esaslanýan diskriminasiýanyň we çydamsyzlygyň ähli görnüşlerini ýok etmeli.
Şu gün, Halkara Parahatçylykly ýaşaşma gününde BMG ähli agza döwletleri, BMG-niň guramalaryny we beýleki halkara hem-de jemgyýetçilik guramalaryny, şahsyýetleri bu senäni medeni däp-dessurlaryna we beýleki degişli ýagdaýlaryna ýa-da ýerli, milli ýa-da sebit däp-dessurlaryna laýyklykda bellemäge çagyrýar.
Aýgül HALLYÝEWA,
Türkmen oba hojalyk institutynyň talyby
