Mawy arça bezeg bagçylygynda ulanylýan agaçlaryň şasydyr. Bu owadan we asylly agaç,
bagyň, howlynyň ýa-da şahsy meýdançanyň ajaýyp bezegi bolmak bilen, bütin ýyl gözel
görünýär.
Mawy arçanyň tebigy mekany Demirgazyk Amerika hasaplanýar. Tebigy gurşawda
deňiz derejesinden 1700-3000 metr belentlikde, esasan dag akymlarynda we
derýalarda ösýär. Aýaza durnuklylygy sebäpli bu agaç hemme ýerde ösüp biler.
Ýewropanyň we Aziýanyň köp ýurtlarynda we şäherlerinde ösdürilýär. Häzirki wagtda
seleksionerleriň zähmeti bilen gök arçanyň 70-e golaý görnüşi bellidir. Emeli usulda
ösdürilip ýetişdirilen görnüşleriň aýaza durnuklylygy geň galdyrýar. Gibrid agaç
görnüşleri üçin bu gaty adaty däl.
Tebigy saýlama gurşawynda gök arça 600-800 ýyla çenli ýaşap biler. Bezeg
görnüşleriniň ömrüni takyk kesgitlemek kyn, sebäbi peýzaž dizaýnynda 100 ýyldan az
wagt bäri ulanylýar. Uly agajyň beýikligi 50 metre, magistralyň diametri 1,5 metre ýetip
biler. Şeýle-de bolsa, şeýle uly nusgalar beýle bir köp däl. On ýaşly agajyň ortaça
beýikligi 4 metrdir.
Mawy arçanyň reňki dürli bolup biler. Görnüşlerine baglylykda çal-ýaşyl, açyk gök,
kümüşsow-ak, mawy-ýaşyl, kümüşsow-mawy agaçlar bar.
Aýgül HALLYÝEWA,
