Gündelik okuw, iş, öz-özüňi terbiýelemek we şahsy gyzyklanmalar köp mukdarda maglumatlary gaýtadan işlemegimizi talap edýär. Has köp maglumat ýatlamagy we ýatkeşligi nähili ösdürmeli? Geliň, bu meselede kömek edip biljek birnäçe peýdaly usullar bilen tanyşalyň.
Adam beýnisiniň çeşmeleri tükeniksiz däl, hatda iň ýönekeý zatlary hem ýatdan çykarýarys. Emma ýatkeşligi türgenleşdirmek arkaly muny ýeňip bolar. Galyberse-de, beýnimizi myşsa hökmünde göz öňüne getirip bolar, bu bolsa ony “türgenleşdirmek” mümkindigini aňladýar. Munuň üçin ýörite simulýatorlar ýa-da çylşyrymly usullar gerek däl, diňe isleg we azajyk yhlas ýeterlik.
Ýatkeşligi gowulandyrmagyň iň aňsat usuly goşgy ýatlamakdyr. Hawa, edebiýat mugallymlary beýlekilerden has köp zady bilýärler, sebäbi olar yzygiderli şeýle tabşyryklary berýärler. Diňe munuň manysyz däl-de, oýlanyşykly we aňly ýatda saklamagy möhümdir. Üç ýa-da dört bentden ybarat bolan kiçi göwrümli goşgulardan başlaň we göwrümini kem-kemden artdyryň. Munuň artykmaçlygy, bu jübi telefonyňyzdaky belliklerde saklanyp, ýöräniňizde, türgenleşik wagtynda ýa-da dostuňyza garaşýan wagtyňyzda gaýtalanyp bilner. Goşgular henizem size kyn bolsa, sözlerini öwreniň. Tekstleri (hökman şahyrana däl) gaty ses bilen okamak peýdalydyr. Ýatkeşligi gowulandyrmak bilen bilelikde gürleýiş äheňiňizi hem sazlarsyňyz.
Ýatdan arifmetiki mysallary çözmegi endik ediniň. Goşmakdan we aýyrmakdan başlap, indiki derejä geçiň — üç belgili sanlary köpeldiň we bölüň.
Döredijiligiň we işjeň beýniniň işleýşine päsgel berýän endikleriňizi mümkin boldugyça ýygy-ýygydan bozmaga synanyşyň. Gündeki ýöreýän ýoluňyzy üýtgediň, üýtgeşik tagamly täze tagamy synap görüň, täze hünär öwreniň — bu hereketleriň hemmesi beýniňizi güýçlendirip, has oňat işlemegine kömek eder.
Ýatmazdan ozal, geçen günüň wakalaryny ýada salmaga we olary göz öňünde suratlandyrmaga synanyşyň. Bu redaktirlän filmiňiz üçin hekaýa tagtasydygyny göz öňüne getiriň. Diňe wizual däl, eýsem eşidiş we tagam ýadyny hem birikdirip bilseňiz gowy bolar. Beýniňizi mümkin boldugyça türgenleşdirmek isleseňiz, ähli wakalary ters tertipde hem ýatlaň.
Ýene bir peýdaly usullaryň biri küşt, şaşka, düzzüm ýaly oýunlary oýnamakdyr. Umuman aýdanyňda, islendik oýunlar diýen ýaly beýnini güýçlendirmek, ýatkeşligi gowulandyrmak üçin peýdalydyr. Çünki diňe bir öz hereketleriňizi meýilleşdirmek bilen çäklenmän, eýsem haýsy hereketleri ýadyňyza salmak bilen beýleki oýunçylara hem gözegçilik etmeli.
ýatkeşligi gowulandyrmak üçin ýörite maşklar hem bar. Olaryň biri jübüt görnüşde ýerine ýetirilýär: söhbetdeşiňiz biri-birine bagly bolmadyk birnäçe sözleri sesli aýdýar we her sözüň birinji harpyny dogry tertipde görkezmeli. Ýene-de peýdaly maşklaryň biri, kagyz ýüzüne umumylygy bolmadyk birnäçe jübüt söz ýazyň, sanawy täzeden okaň, ikinji sütüni ýapyň we her sözüň jübütine at bermäge synanyşyň.
Iň soňky maslahat has zerur: fiziki ýagdaýyňyza syn ediň. Günde dört sagat uklasaňyz we birnäçe gün öýden çykmasaňyz, beýniňizde hiç hili çeşme bolmaz we ýatkeşlik peseler.
Berdimyrat Aramedow,
Türkmen oba hojalyk institutynyň talyby