Delfinoterapiýa (DT, DAT) lukmançylyk we psihologiki taýdan bejeriş we öý haýwanlarynyň kömegi bilen bejerginiň bir görnüşidir. Ol psihoterapiýanyň adaty däl usullaryna degişlidir. Oýun görnüşinde ýa-da ýörite maşklary ýerine ýetirmekde adam bilen delfiniň arasynda belli bir gatnaşygy göz öňünde tutýar. Ol adamyň ýagdaýyny we abadançylygyny gowulandyrmaga gönükdirilendir.
Delfinoterapiýanyň görkezijileriniň arasynda söz ösüşiniň gijä galmagy (SSP), akyl taýdan yza galmak (MPD), autizm spektriniň bozulmalary (ASD), ünsüň ýetmezçiligi giperaktiwligi bozulmagy (ADHD), serebral ysmazlygy (ICP), duýgur eşidişiň ýitmegi, merkezi nerw ulgamy, beýniniň organiki zeperlenmegi, akyl taýdan yza galmak (çuňňur derejeden başga), PTSD, endogen däl depressiýa, neýroozlar, Down sindromy, Kornelia de Lange sindromy funksional bozulmalar we ş.m. keseller bar. Emma epilepsiýa, SARS we ýiti ýokanç keseller, deri keselleri, onkologiýa kesellerine delfinoterapiýa maslahat berilmeýär.
Çagalara 3 ýaşdan başlap, delfinoterapiýa gatnamaga rugsat berilýär
DT pudagynda ilkinji belli gözlegçi, Florida ştatyndan kliniki psiholog Deýwid Natanson 1960-njy ýyllarda okuw taýdan kemçilikli çagalar bilen işledi we DT-den soň çagalarda oňyn netije tapdy. DT-den soň hassalary intellektual ösüşde 4 esse çalt öňe gitdiler.
2005-nji ýylda Halkara Delfinoterapiýa instituty döredildi. Institut ilkinji resmi Delfin kömekçi terapiýa (DAT) programmasyny işläp düzdi we «Dolandyrylan delfin sonar radiasiýasyny ulanyp ultrases barlagy bilen bejeriş usuly» patentini aldy. Sonoforezi bejermek ýörelgesi delfiniň ultrasesine esaslanýar. Ultrases barlagynyň fiziologiki täsiri beýniniň bioelektrik işjeňliginde düýpli üýtgeşmeler bilen häsiýetlendirilýär.
Ogulbahar ARTYKMYRADOWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky TMDDI-niň talyby