Köp sanly gözlegleriň dowamynda delfinleriň örän ýokary intellekta eýedigi subut edildi. Haýwanat dünýäsinde hiç kimiň has köp öwünip bilmejek ýagny, olar özüni pida etmäge ukyply. Özboluşly eşedişi bar we alymlaryň düşünmäge synanyşýan öz dili bar. Delfinleriň nädip uklaýandygyny bilýärsiňizmi?
Delfinler deňiz süýdemdirijileriniň adamlar üçin iň söýgüli wekilleri. Ýeri gelende aýtsak, delfinler beýlekilerden eşidiş ukuby we has ösen hatda, adamlaryňkydan hem uly beýnisi bilen tapawutlandyrýar!
Uly delfiniň beýnisiniň agramy 1700 gr, adamlaryň beýnisiniň agramy ortaça 1400 gr barabar. Mundan başga-da, delfinlariň beýni gabygynda izwilin adamlara garanyňda 2 esse köp bolýar. Delfinler kelleleri bilen dogulmadyk ýeke-täk süýdemdirijilerdir. Gysgaça aýdylanda, bular täsin haýwanlardyr.
Delfinleriň ömri 20-30 ýyl töweregi bolany üçin birneme haýal ösýärler. Alymlar ýaş delfinleriň ömrüniň ilkinji aýynda asla uklap bilmejekdigini birnäçe gezek synladylar we bu döwürde enelerini hem işjeň bolmaga mejbur edýärler.
Delfinleriň adaty bolmadyk uky görnüşleri 1970-nji ýyllarda sowet alymlarynyň bir topary tarapyndan açyldy. Görnüşi ýaly, şol döwürde öwrenilen süýdemdirijileriň beýleki wekillerinden tapawutlylykda, delfinler ukusynda beýniniň diňe bir ýarym şaryna eýe bolýarlar, ýagny bir ýarym şar uklanda, beýlekisi oýanýar. Ýarym şarlaryň birinde rahat uky döwri bir ýarym sagada çenli dowam edip biler, delfiniň bu ukysy ýarym şary tarapyndan “ugrukdyrylan” bir gözüni ýumup biler.
Alymlaryň pikiriçe, beýle düýş görmegiň esasy sebäbi haýwanyň dem almagydyr, sebäbi delfinler, balyklardan tapawutlylykda, dem almak üçin wagtal-wagtal ýer ýüzüne çykmalydyrlar. Ýarym ukuda delfinler diňe bir dem almak üçin däl, eýsem üstünlikli aw hem edip bilýärler.
Arazgül Mamytowa
Türkmen oba hojalyk institutynyň 4-nji ýyl talyby
