Gidrosfera näme?
Gidrosfera — Ýeriň ýüzüni gurşap alýan ähli suw jisimlerine degişlidir. Bu suw ummany, deňizler, köller, derýalar, buzluklar we ýerasty suwlar ýaly dürli çeşmelerden durýar. Gidrosfera ýeriň ep-esli bölegini öz içine alýar we ýaşaýyş üçin möhüm bolan suw aýlawynyň bir bölegidir.
Ýeriň köp bölegi ummanlar we deňizler bilen örtülendir. Bu suw desgalary ýeriň temperaturasyny we howasyny kadalaşdyrmakda möhüm rol oýnaýar. Mundan başga-da, deňizler we ummanlar köp sanly haýwan we ösümlik görnüşleriniň mekanydyr we ýerdäki ekosistemalary saklaýar.
Köller we derýalar ýeriň has kiçi, emma ähmiýetli bölegini öz içine alýar. ýagyş we ýerasty suw çeşmeleri bilen iýmitlenýärler we suw aýlawynyň bir bölegi hökmünde suwy yzygiderli daşaýarlar. Şeýle hem suwaryş, agyz suwy we senagat taýdan peýdalanmak ýaly adam zerurlyklaryny kanagatlandyrmak üçin möhüm çeşme.
Buzluklar ýeriň polýar sebitlerinde tapylan buz massalarynyň uly toparlarydyr. Bu buzluklar agyrlyk güýji bilen kesgitlenen suwuň ep-esli bölegini öz içine alýar. Polýar suwlar bu buzluklaryň eremegi netijesinde döredilen suw massalaryna degişlidir.
Ýerasty suwlar ýeriň aşagynda ýerleşýän suw çukurlary bolup, çukurlara, çukurlara we suw akabalaryna girip bolýar. Bu suwlar oba hojalygy, senagat we agyz suwy üçin ulanylýar we köp sebitlerde möhüm suw çeşmesidir.
Gidrosfera ýerdäki ýaşaýşy dowam etdirýän möhüm çeşme. Suw ösümlik we haýwanat dünýäsi ýaly adam işjeňliginiň aýrylmaz bölegidir. Şeýle-de bolsa, suw çeşmelerini durnukly ulanmak we goramak möhümdir, sebäbi suw çäkli çeşme bolup, geljek nesiller üçin goralmalydyr. Şonuň üçin gidrosferany dolandyrmak we goramak dünýädäki möhüm ekologiýa we sosial mesele.
Gidrosferanyň maddalar hökmünde häsiýetleri näme?
Gidrosfera, dürli aýratynlyklary bilen dünýäniň çar künjegine ýaýrady.
-Ýeriň üstündäki iň köp madda.
— Bir günde ýeriň takmynan 71% -ini tutýar.
— Ýeriň aşagy bilen birlikde ýeriň aşaky gatlaklarynda ýerleşýär.
— Durmuşyň esasy zatlaryndan biridir.
— Gidrosfera süýji we duzly suwlardan durýar.
— Demirgazyk we Günorta polýuslarda buz massasy görnüşinde duş gelýär.
— Gidrosfera ummanlar, deňizler we köller bilen birlikde derýalardan durýar.
— Deňizde janly-jandarlaryň köp görnüşi bar.
— Gidrosferanyň galyňlygy takmynan 4 kilometre barabardyr.
Şeýlelik bilen, ýokarda görkezilen aýratynlyklar bilen bilelikde gidrosfera ýaşaýyş üçin iň möhüm gurluşlaryň biridir. Hususan-da, dünýäniň köp bölegini öz içine alsa-da, gaty az ýer bar. Bu ugurda takmynan 29% ýer bar.
