IP adresi (Internet Protocol salgysy), enjamyň internete birikdirilende alýan özboluşly şahsyýet belgisi. Bu salgy, enjamyň tordaky ýerleşişini kesgitleýär we beýleki enjamlar bilen maglumat alyşmaga mümkinçilik berýär. Kompýuterler we ykjam enjamlar, internete birikdirilende IP salgylary alýarlar. IP salgylary köplenç iki görnüşde bolýar: IPv4 we IPv6. Her bir internet birikmesi, enjam alyşýan enjamy tanamaga we internet arkaly gerekli ýere maglumat ibermäge mümkinçilik berýär. Bu makalada IP (Internet Protocol) salgysy näme? we Näme edýär? ýaly soraglara jogap bereris!
IP (Internet Protocol) salgysy näme?
IP (Internet Protocol) salgysy, internet prowaýderleri tarapyndan internete birikýän enjamlara awtomatiki bellenen dürli belgilerden ybarat köp sanly sanlardyr. Enjamlary birin-birin kesgitlemäge mümkinçilik berýän IP adresi, şahsyýet belgileri ýa-da kompýuterleriň wirtual barmak yzlary diýip hem atlandyryp bolar. IP salgylary web sahypalaryna girmek üçin hem ulanylyp bilner.
Ahli web sahypalary serwer diýilýän enjamlar arkaly çap edilýär. Başgaça aýdylanda, ähli web sahypalary aslynda internete birikýän başga enjamyň göni ýaýlymydyr. Şol sebäpli serwer enjamynyň IP salgysyny brauzere girizmek, domen adyny ulanman isleýän sahypaňyza girmäge kömek edýär.
IP adresleri internetdäki maglumat trafigini marşrutlamak üçin hem ulanylýar. Internet protokoly, maglumat paketlerini kabul edijä ugrukdyrmak üçin IP adresleri ulanýar. IP salgylary internet hyzmatyny üpjün edijiler we beýleki ulgam üpjün edijileri tarapyndan bellenilýär we dolandyrylýar.
IP salgylary dürli amallarda hem ulanylýar. Mysal üçin, web sahypalary girýänleriň IP adreslerini ýazga alyp, derňew ýa-da howpsuzlyk maksatlary üçin ulanyp bilerler. IP adresleri dürli internet esasly hyzmatlara girişi çäklendirmek ýa-da blokirlemek üçin hem ulanylyp bilner.
IP salgylary nädip we kim tarapyndan berilýär?
IP salgylary internet hyzmat üpjün edijileri (ISP) tarapyndan bellenilýär we dolandyrylýar. Internet hyzmatlaryny üpjün edijiler IANA (Internet Assigned Numbers Authority) ýaly merkezi guramalardan internet protokolynyň (IP) salgylaryny satyn alýarlar we müşderilerine paýlaýarlar.
IP salgylarynyň görnüşleri
Internet hyzmatlaryny üpjün edijiler (ISP), adatça, müşderilerine IP adresleri, dinamiki ýa-da statiki IP adresleri bellänlerinde iki wariant hödürleýärler. Dinamiki IP adresleri, müşderi her gezek internete birikdirilende başga IP adresi alýar. Statik IP adresleri müşderä hemişe şol bir IP adresi ulanmaga mümkinçilik berýär.
IP adresi belli bir wagtda diňe bir enjam ulanyp biler. ISP şol bir IP adresi birden köp müşderä belläp bilmeýär. Şonuň üçin IP adresleri adatça öňünden kesgitlenen aralykda bellenilýär we dürli enjamlaryň ýa-da müşderileriň arasynda aýlawly alyş-çalyş edilýär.
IP salgylary uly torlary dolandyrmak üçin hem ulanylýar. Uly guramalar ýa-da hökümetler IP adreslerini dolandyrmak we dogry ugrukdyrmak üçin ýöriteleşdirilen ulgam dolandyryş ulgamlaryny ulanyp bilerler. Bu ulgamlar IP salgylaryny paýlamak, paýlamak we dolandyrmak ýaly amallary dolandyrýar. Mundan başga-da, bu ulgamlar tordaky ähli enjamlaryň IP adreslerine gözegçilik edýärler we problemalary ýüze çykarmak ýa-da öňüni almak üçin ulanylyp bilner.
IP adresiniň geografiki ýerleşişini kesgitlemek mümkinçiligi barada
IP adresiniň geografiki ýerleşişini kesgitlemek mümkin. IP adresleri sebit, şäher we ýurt derejesinde internet hyzmatyny üpjün ediji (ISP) tarapyndan bellenilýär. IP adresiniň ýerleşişini kesgitlemek üçin ulanylýan köp gurallar we hyzmatlar bar. Bu gurallar we hyzmatlar, IP adresiniň eýesiniň ýerleşýän ýerini bahalandyrmak üçin DNS ýazgylaryny, WHOIS maglumatlary we beýleki maglumatlar çeşmelerini ulanýar.
Netijede, IP adresi geolokasiýa gurallary we hyzmatlary ýerleşişine baha bermek üçin maglumat berip biler, ýöne doly takyk netijeleri berip bilmez.