NFT tizlik döwrüniň ýeňip bolmajak ýeňilligi bilen gün tertibindäki ornuny ýitirmek howpuna garamazdan, dilde bolmagyny dowam etdirýär. Thisöne bu adyň manysyny takyk bilmeýänler bar, bu esasanam sungat yzarlaýjylarynyň we ykdysatçylaryň gulaklaryny doldurýar. Şeýlelik bilen, NFT-iň nämedigine, nämäniň ýokdugyna, haýsy howplara we peýdalara göz aýlalyň.
NFT näme?
Düşünmedik nyşan, sungat görnüşi däl-de, sanly hasaba alyş görnüşidir. Şeýle-de bolsa, sungatyň wirtual gurşawda aýlanmagyna we häzirki zaman sungatynyň innowasiýa aç-açan garaýşynyň NFT-iň sungatyň sinonimi hökmünde kabul edilmegine sebäp bolýar. Aslynda bolup geçýän zat, sungat önümçiliginde tehnologiýanyň birinji orunda durmagydyr. NFT, sanly işleriň abstrakt gurluşlaryny goldaýan ulgam hödürleýär. Maddy däl sungat eserleriniň degişliligini hasaba alýar, şeýlelik bilen eserler alyş-çalşygy üçin ygtybarly gurşaw berýär. Aslynda, hudo .nik bilen alyjynyň arasynda göni aragatnaşyk üpjün edýär. Başga sözler bilen aýdylanda, NFT-ler kripto sungat döwrüniň ýer ýazgylarydyr. Sanly eserleriň hasaba alynmagyny we sanly gurşawda barlygyny üpjün edýän NFT; şekil, aýdym, wideo ýa-da GIF görnüşinde tapyp bilersiňiz. Jemläp aýtsak, NFT sanly şahadatnama bolup, çeper eserler bu görnüşde sanlylaşdyrylýar.
Soňky döwürleriň iň köp gürlenýän we aň-düşünjeli mowzugy bolan NFT ilkinji gezek 2017-nji ýylda peýda boldy we ilkinji gezek sungat taslamasy bilen birleşen ýyly. “Cripto Punks” bilen başlanan bu ilkinji “Pixel Art” taslamasy bilen dowam etdi. Birneme dymyşlykdan soň, NFT 2020-nji ýylda janlandy we suratkeşiň Beeple lakamy bilen döreden eserleriniň biriniň NFT 69 million dollara satyldy.
Bu galkynyş pandemiýa döwründe, fiziki dünýäden daşlaşyp, wirtual dünýä açanymyzda bolup geçdi. Sebäbi hudo artistsnikleriň netijeli işlemek we sosial media arkaly görnükli bolmak mümkinçiligi bolan bu döwürde, sungatyny sanly gurşawa geçirmek arkaly döredijiligini we elýeterliligini ýokarlandyrdylar. Dünýäniň dürli künjeklerinden araçylar bolmazdan kollektorlar bilen habarlaşdylar.
Floüzýän walýuta hökmünde görýän dollarymyzdan, paýnamalardan, wirtual walýutalardan ýa-da altyn barlardan tapawutlylykda, “üýtgewsiz” NFT aktiwleri özboluşly we çeper. Eliňizdäki Bitcoin we beýleki adamlar tarapyndan saklanýan Bitcoin birmeňzeş. “Literal Tokens” (NFT) kollektiwleriň fiziki dünýädäki sanly görnüşidir. Şeýle-de bolsa, her bitkoiniň başga bir gymmadynyň bardygyny bellemelidiris. Soň bolsa şahsyýet we daşky gurşaw bolmagyny bes edýär. Bu, NFT-iň emläkleriniň ýagdaýy. Şol bir zatlaryň köpüsi bolup geçýän hem bolsa, adamyň hakykylygyny we eýeçiligini ynam bilen bilip bolýar. NFT-lere mysal bermek üçin sanly gurşawda görkezilen çeperçilik gymmaty bolan önümler, sport kartalary, domen atlary we IP adresleri ýa-da kriptografik walýutalarda ulanylýan gapjyk atlary ýaly internetdäki wirtual dünýä bölekleri berlip bilner.
Çalyşyp bolmaýan wirtual walýutalar köplenç häsiýetleri sebäpli awtorlyk hukugy bilen goralan önümleri döretmäge niýetlenendir. Mysal üçin; haçan-da bir hudo .nik yzyna gaýtaryp bolmajak nyşan hökmünde öz sungat eserini döredeninde, önümiň her satuwyndan passiw girdeji gazanýar.
https://gorogly.com/makalalar/kripto-walyutasy-name/
NFT-ler, özboluşlylygyny subut etmek we alyjylaryň emläk hukuklarynyň goralmagyny üpjün etmek üçin bloknotda hasaba alnan özboluşly sanly aktiwler bilen baglanyşykly sanly şahadatnamalardyr. NFT-iň gymmaty sanly sungat işgärlerine işinden girdeji almaga mümkinçilik berýän özboluşlylygy bilen baglanyşyklydyr. Jikme-jik gorag ulgamlarynyň kömegi bilen olary göçürip, bölüp ýa-da üýtgedip bolmaz. Wideo oýundaky çyzgylardan başlap, oýun walýutasyna çenli hemme zady diýen ýaly görkezip bilerler. Iki sany NFT birmeňzeş däl. Bu özboluşlylyk we özboluşlylyk olara gymmatlyk berýär.
Üýtgemeýän wirtual teňňeler aňsat bölünmek we barlamak üçin ýörite döredildi. Adatça Ethereum infrastrukturasynda döredilen bu sanly aktiwler ERC-721 we ERC-1155 belgilerine laýyklykda döredilýär. “Ethereum” infrastrukturasyndan başga-da, “Eos”, “Neo” we “Tron” öndürijileri NFT önümçiligini höweslendirmek üçin öz bellik standartlaryny çykardylar.
NFT-ler çeper eserleri sanlaşdyrmak we onlaýn satmak logikasy bilen döredilen wirtual bazar mazmunydyr. NFT-ler biziň döwrümiziň zerurlygy bolan tehnologiýa hökmünde ýüze çykdy, sungaty we sungaty walýuta ýaly sanly gurşawda tapýar. NFT işleýşindäki kriptografik walýuta meňzeýär. Emma kriptografik walýutalardan tapawutlylykda, olar çalşylmaýar.
NFT teoriýalary
Bir tarapdan, gaty tanyş bolan kripto pullar, sungat dünýäsinde jogap tapyp başlady. Şonda aşakdaky sorag kellä gelýär: Bu aňly hereketmi? Bularyň hemmesi «kripto» dünýäsini post-modern durmuşyň bir bölegi etmek islegine jogapmy? «Sungatda tehnologiki öwrülişik!» Bu ýeterlikmi? Ilkinji twitiň NFT hökmünde satylandygyny göz öňünde tutup, gymmaty döretmek üçin edilýän synanyşyk diýip bilerismi? Çeper tarapdan, bu bahanyň ykdysady ölçegi bizi gorkuzmalymy?
(Jek Dorsiniň ilkinji twiti)
Bu soňky soraga ünsi çekmeli …
NFT-leriň gün tertibini eýelemegine sebäp bolan tankytlaryň biri, sungat dünýäsinde däl-de, ykdysadyýet dünýäsinde ara alnyp maslahatlaşylmagydyr. Aslynda, hasaba alyş görnüşi üçin bu gaty tebigy zat. Theöne mesele kripto sungatynyň ykdysadyýetde has köp orny eýelemegidir. Sebäbi häzirki zaman sungatynyň döwürdeşleri hökmünde sungat-NFT hyzmatdaşlygyny ikirjiňlenmän kabul etdik we kabul etdik we hatda täzelerine garaşyp başladyk. Şonuň üçin sungat yzarlaýjylary üçin hiç hili mesele ýok ýaly. NFT-ler baradaky çekişmeleriň köpüsi ykdysatçylaryň we futurist teoretikleriň öňünde.
NFT we Sungatda sanlaşdyrmak
Sanly sungat NFT-iň tebigy gurşawyna öwrüldi, sebäbi blokirleme tehnologiýasynyň çeýeligi we mümkinçilikleri NFT-e eýeçilik hukugyny üpjün etdi. Şeýlelikde, sanly hudo .nikler iň köp ulanylýan we kabul edilen jemgyýeti döretdiler.
Maýk Winkelmanyň “Her gün — ilkinji 5000 gün” atly sanly çeper eseri, “Beeple” ady bilen hem tanalýar, 2021-nji ýylda 69,3 million dollara satyldy. “Crossroad” atly başga bir “Beeple” eseri hem “Nifty Gateway” -da 6,6 million dollara satyldy. Bu eser, Donald Trumpyň öňünde geçip barýan pyýadalaryň 10 sekuntlyk wideosydy. Şunuň bilen; Nifty Gateway, sanly sungat üçin onlaýn cryptocurrency bazaryny döretdi.
NFT ulanyş ýerleri
NFT-iň ulanylyş meýdany günsaýyn ösýän wirtual bazary bar. Kart ýygnamak ýaly wirtual bazarda manysyz bolup biljek önümler hem satylýar we hatda uly tölegler hem tölenýär. Mysal üçin, NBA Top Shot platformasyndaky Lebron Jeýms dunk kartoçkasyna wirtual gurşawda NFT diýilýär we 208,000 dollara satylyp bilner.
Oýunlar
NFT, oýnuň her böleginde oýun çeşmelerini görkezmek üçin hem ulanylyp bilner. Bu, oýun içindäki emläkleri satmak we satmak üçin ajaýyp mümkinçilik berýär. Ulanyjy tarapyndan dolandyrylýan bölekleri elbetde satyn alyp bolýar, sebäbi NFT-ler oýun içindäki emläkleri oýun oýnaýjynyň rugsady bolmazdan we býurokratiýa zerurlygy bolmazdan daşary ýurt bazarlarynda satyn almaga we satmaga mümkinçilik berýär.
Saz
Meşhur aýdym-saz toparlary we ýekebara sungat işgärleri hem eserlerini NFT hökmünde neşir edip başladylar. King of Leon we Lil Pump ýaly rok toparlary muňa mysal bolup biler.
Kino we sport
Kino mazmunynda we sportda önümler we hemaýatkärlik ýaly möhüm jikme-jiklikler kem-kemden NFT ulgamyna geçýär.